ธงราชนาวี


ประเทศไทยเรามีธงราชนาวีมาตั้งแต่สมัยโบราณ ธงราชนาวีธงแรกที่มีขึ้นในประเทศไทยนั้นπเป็นธงสีแดงซึ่งใช้เป็นเครื่องหมายของธงราชนาวีตลอดมา จนกระทั่งสมัยกรุงรัตนโกสินทร์จึงได้มีการเปลี่ยนแปลงใน พ.ศ.๒๓๒๕ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช มีพระราชดำริว่าบรรดาเรือหลวงกับเรือราษฎร์เรือราษฎร์ควรมีเครื่องหมายสำคัญให้เห็นแตกต่างกัน เพื่อจะได้สังเกตว่าลำไหนเป็นเรือหลวงลำไหนเป็นเรือราษฎร์ ดังนั้นจึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯสั่งให้เรือหลวงทั้งปวงทำรูปจักรสีขาวไว้ตรงกลางพื้นสีแดง เป็นธงราชนาวีซึ่งใช้เป็นธงประจำเรือหลวงส่วนเรือราษฎร์นั้นยังคงใช้ธงพื้นสีแดง


 
 

ธงราชนาวีเมื่อแรกที่ใช้เป็นธงสีแดง
 

ธงราชนาวีที่ใช้เป็นธงประจำเรือหลวงในสมัยรัชกาลที่ ๑

 
 
 

ธงราชนาวีที่ใช้ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยซึ่งใช้เฉพาะเรือหลวงเท่านั้น

 
     

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พ.ศ.๒๓๖๐ ทรงได้ช้างเผือกมาสู่ราชอาณาจักรถึง ๓ เชือก นับว่าเป็นพระเกียรติยศอย่างยิ่งสำหรับพระมหากษัตริย์ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ทำรูปช้างสีขาวไม่ทรงเครื่องอยู่ในวงจักรสีขาวติดไว้กลางธงสีแดง อันหมายความว่า "พระเจ้าแผ่นดินอันมีช้างเผือก" ซึ่งธงนี้ใช้ได้เฉพาะเรือหลวงเท่านั้น ต่อมาใน พ.ศ. ๒๓๙๘ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริให้เรือค้าขายของเอกชน ใช้ธงเหมือนอย่างเรือหลวง โดยพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เอารูปจักรออก เนื่องจากรูปจักรเป็นของสูงและเป็นเครื่องหมายสำหรับพระเจ้าแผ่นดิน โดยให้เหลือแต่รูปช้างสีขาวอยู่บนพื้นธงสีแดง และสามารถใช้ได้ทั้งเรือหลวงและเรือราษฎร์



         
 

ธงชนิดนี้ใช้ได้ทั้งเรือหลวงและเรือราษฎร์

 

พ.ศ.๒๔๓๔ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ตราพระราชบัญญัติว่าด้วยแบบอย่างธงสยาม ร.ศ.๑๑๐ ( พ.ศ.๒๔๓๔ ) ขึ้นเป็นพระราชบัญญัติธงฉบับแรกโดยได้ทำการเปลี่ยนแปลงแก้ไขรายละเอียดเกี่ยวกับลักษณะธงจากเดิมไปบ้าง และเรียกชื่อธงราชนาวีใหม่ว่า "ธงช้างเผือกทรงเครื่องยืนแท่น" ลักษณะของธงเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าสีแดงตรงกลางธง มีรูปช้างเผือกทรงเครื่อง ยืนแท่นหันหน้าเข้าหาเสาและตรงมุมธงเบื้องบน ด้านซ้ายมีจักรสีขาว ๑ จักร ซึ่งธงนี้สำหรับใช้ชักที่ท้ายเรือพระที่นั่งและเรือรบหลวงเท่านั้นในพ.ศ.๒๔๔๐ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำรัสให้เปลี่ยนแปลงแก้ไขพระราชบัญญัติธงฉบับแรกใหม่ และเรียกพระราชบัญญัติฉบับนี้ว่า "พระราชบัญญัติธงรัตนโกสินทร์ ศก ๑๑๖" พร้อมทั้งเปลี่ยนชื่อธงจากชื่อ "ธงช้างเผือกทรงเครื่องยืนแท่น" เป็น "ธงเรือหลวง" โดยลักษณะของธงยังเหมือนเดิม เพียงแต่ไม่มีจักรสีขาวที่มุมธงธงราชนาวี

 
ธงที่ใช้ใน พ.ศ.๒๔๓๔   ธงที่ใช้ใน พ.ศ.๒๔๔๐
     
     
พ.ศ.๒๔๕๓ มีการเปลี่ยนชื่อจาก "ธงเรือหลวง" เป็น "ธงทหารเรือ" รวมทั้งเปลี่ยนลักษณะรูปร่างจากพื้นแดงตรงกลางมีรูปช้างเผือกทรงเครื่องยื่นแท่น เพิ่มเครื่องหมายสมอไขว้กับจักรภายใต้มหาพิชัยมงกุฎสีเหลืองที่มุมธงข้างหน้าช้างสำหรับใช้ชักที่ท้ายเรือ และสถานที่ราชการต่างๆ เพื่อเป็นเครื่องแสดงว่าเรือและสถานที่นั้นๆ ขึ้นอยู่กับกระทรวงทหารเรือและใน พ.ศ.๒๔๖๐ มีการเปลี่ยนชื่อจาก "ธงทหารเรือ" เป็น " ธงราชนาวี" โดยมีลักษณะเหมือนธงไตรรงค์ แต่ตรงกลางมีวงกลมสีแดง และภายในวงกลมมีรูปช้างเผือกทรงเครื่องยืนแท่น หันหน้าเข้าหาเสา นับตั้งแต่ พ.ศ.๒๔๖๐ เป็นต้นมา ได้มีการแก้ไขพระราชบัญญัติธงอีกหลายครั้งด้วยกัน แต่ธงราชนาวีก็มิได้มีการเปลี่ยนแปลงแต่ประการใด ยังคงใช้อย่างเดิมนั่นเองจวบจนทุกวันนี้ ซึ่งปัจจุบันมีการเชิญธงราชนาวีขึ้นสู่ยอดเสาธงที่ป้อมวิไชยประสิทธิ์ พระราชวังเดิม กองบัญชาการกองทัพเรือ

         
 
 
ธงทหารเรือที่ใช้ในพ.ศ.๒๔๕๓   ธงราชนาวีที่ใช้ในปัจจุบัน
 
     
 
ธงราชนาวีบนยอดเสาธง ณ ป้อมวิไชยประสิทธิ์
พระราชวังเดิม กองบัญชาการกองทัพเรือ
 
 
     
     
 
มูลนิธิอนุรักษ์โบราณสถานในพระราชวังเดิม
กองบัญชาการกองทัพเรือ
Copyright @ 2013 http://www.wangdermpalace.org